“Ben bir kurbanım, suçlu değilim !” : Afganistan’da Kürtaj

2. “Ben kurbanım, suçlu değilim !” : Afganistan’da Kürtaj

   Maryam kürtaj olduktan sonra kocası tarafından fiziksel şiddete ve aşağılanmaya maruz bırakıldı. Bu durum Afganistan için sıradışı bir olgu değil. Afganistan’da yasa dışı , güvensiz ve sağlıksız koşullarda sonlandırılan gebelik miktarı her geçen gün artış gösteriyor.

   Maryam evlendiğinde, kocası üniversiteyi bitirmesine izin vereceğini söyledi fakat Maryam hamile kaldı ve tüm hayatı değişti. Maryam , “Hamile olduğumu öğrendiğimde şok oldum, bir hafta kendime gelemedim. Kocam ve ailesi hamile olduğumu öğrenseler asla okulumu bitirmeme asla izin vermezlerdi “ diyor. Üzerinde ki şoku attıktan sonra derhal harekete geçen Maryam yasadışı kurtaj yapan bir ebe buldu. Mücevherlerini kocasından gizlice satarak , kürtaj için gerekli parayı temin etti.Klinikte kürtaj sırasında oluşan komplikasyonlar yüzünden hastaneye kaldırılan Maryam gözünü açıp , kendine geldiğinde kocasının öfkesi ile karşılaştı.Kocası öfke ile bağırıyor , “ Bunu neden yaptınız ? “ Neden çocuğumu öldürdün ?” diye soruyordu. Maryam, taburcu edilir edilmez kocasının ve ailesinin cezalandırmalarına maruz kaldı.Afgan toplumunda, kürtaj aile onuruna sürülen bir leke olarak görülüyor, bu nedenle her türlü yaptırım toplum tarafından olağan karşılanıyor.Kocası da aile onuruna leke süren Maryam’ı cezalandırmak için önce fiziksel şiddet uyguladı. Öldüresiye dövülen Maryam’ın daha sonra saçları tıraş edildi.Maryam ,“Benim iffetsiz bir kadın olduğumu göstermek için tıraş ettiler” diyor. 

   Afganistan'daki kürtajlar yasal görülmemekte ve öğrenildiğinde şiddetle cezalandırılmaktadır. Çok kısıtlı sayıda kürtaj yasal olarak kabul görmekte.Afganistan'da kürtaj, ancak bir annenin hayatını kurtarmak söz konusu ise veya doğacak çocuğun ciddi derecede özürlü doğma olasılığı var ise yasaldır. Nadiren de olsa, bir çocuk yetiştirmek için ekonomik olanağı olmayan çok fakir kadınlar da kürtaja yaptırabilir. Bu kürtaj dini bir konseyin vereceği olur karar ile mümkündür. Sağlık çalışanlarına göre,  yasa dışı, güvensiz kürtaja başvuran Afgan kadın sayısı, yasa dışı kürtaj yapan ebelerin sayılarındaki artışla orantılı olarak sürekli artış gösteriyor. Kürtaj olabilmenin maliyetlerinin düşmesi de yapılan kürtaj yaygınlaştığının bir işareti olarak sayılıyor.Tıbbi bir kürtaj yaklaşık 6,000 afgani iken yasadışı kürtaj yapan kliniklerde cerrahi operasyon için 15-20,000 afganisi talep ediyorlar. Genç, işsiz ve yoksul kadınlar için bu rakamlar yüksek rakamlar olma özelliğini koruyor.

   Karima, Kabil'deki Karte Se bölgesinde ebelik yapmış ve yasadışı kürtaj yapan kliniklerde neler yaşandığına tanıklık etmiş biri. Karima , “Göreve ilk başladığımda suçluluk duygusu ağır basıyordu, dört aylık bir cenini tuvalete atmak zorunda kaldım , o anı hatırladıkça hala rahatsız oluyorum ve suçluluk duyuyorum” diyor ancak, “kürtajların aldıklarıdan daha fazla hayat kurtardığına tanık oldum. Bu kızların onuru dinden daha önemlidir. Onları bu durumdan kurtarmazsam , onurlarına leke sürüldüğünü düşünen aileler , o kızları öldürebilirdi."” diye de ekliyor. Karima'nın çalıştığı kliniğe gelenlerin arasında bekar kadınlar uyuşturucu bağımlısı eşi olan kadınlar ve çocuğa bakamayacak kadar fakir çiftler var. Karima,"Eğer yasal olsaydı, kürtajlar daha güvenli olurdu". "Bazen polisin öğreneceğinden korkuyorum. Ancak kızların, özellikle evli olmayanların onurunu korumaktan mutluluk duyuyorum. " diyor.Bir başka ebe Laila, son yıllarda kürtajların daha yaygın hale geldiğini ,50'den fazla kürtaj yaptığını söylüyor.Afganistan'daki kadın sağlığı merkezi Marie Stopes International'ın yöneticisi Farhad Javid, Taliban'ın kontrolündeki bölgelerdeki dini konseylerin yoksulluk gerekçesi ile kürtaj yapmayı haklı bulmalarının ve kürtaja izin vermelerinin şaşırtıcı olduğunu ,Taliban etkisi altındaki toplulukların yoksulluk ve sefalet içinde çok çocuklu ailelerden oluştuklarını belirtiyor.Javid ,"Ne yazık ki, evlilik dışı hamile kalan kızlar ebeveynleri tarafından öldürülüyor. Onlara yönelik hizmetleri kolaylaştırdığımızda, bu kızların hayatlarını kurtarabiliriz "diyor.Marie Stopes International, Uluslararası Planlı Ebeveynlik Federasyonu'nun bir üyesi olan Afghan Aile Kılavuz Derneği gibi kuruluşlarla birlikte yalnızca devlet kliniklerinde yasal prosedürlere tabi olan kadınlar için kürtaj sonrası bakım hizmeti sunmaktadır.Marie Stopes ayrıca ebe ve hemşireleri eğitmekte ve özel kliniklerinde kullanılan ve gebeliği sonlandırmak için kullanılan misoprostol tableti yıllık olarak ithal etmektedir. Misoprostol, Afganistan'da düşük yapmak ve hamileliği sonlandırmak için en yaygın kullanılan ilaçtır. Misoprostol gebeliğin ilk 12 haftasına kadar kullanıldığında güvenlidir, sonraki haftalarda kullanımı sağlık açısından uygun değildir. Ancak cerrahi müdahaleden daha uygun ve kolay ulaşılabilir olduğundan, birçok kadın tavsiye edilen süreyi aşmış olmasına karşın bu ilacı kullanır. Bu ilacın doktor kontrolünde kullanılmaması veya belirtilen yasal süreler içinde kullanılmaması hamile olan kadının hayatını tehlikeye atacak komplikasyonlara sebep olabilir. Gizlenmek istenen bu gebeliklerde ki bu komplikasyonlara müdahale edilememesi ve yasal kürtaj olmadığından bakım hizmeti verilmemesi takip eden süreçlerde ciddi rahatsızlıklara hatta ölüme sebebiyet verebilir.Afganistan, dünyanın en yüksek doğum oranına sahip ülkelerden biri. Gebelikle ilgili komplikasyonlar ve anne ölümleri ile de dünya sıralamasında da üst sıralarda yer alıyor.

   16 yaşındaki Shabana, kızkardeşinin eşinin tecavüzüne maruz kalıyor. Hamile kalınca da kürtaj oluyor.Shabana'nın kız kardeşi, ve ailesi eniştesinin Shabana’ya tecavüze ettiğine inanmadı. Suçlu olarak Shabana’yı gördüklerinden onu, evin dışına çıkmasını yasakladılar.Shabana’nın artık bu evin dışında bir yaşam kurması ve kendine yaşatılan bu travmayı hayatından çıkarabilmesi mümkün değil.Shabana, “Benim suçum ne ?” diye soruyor. “Ben bir kurbanım, suçlu değilim. Ailemin benim için yarattığı bu hapishanede bir tutsağım” diyor.Gebelik kontrolü hakkında eğitim verilmiyor, Bilgisiz kişiler için bu güvensiz kürtaj doğum kontrolü yöntemi haline geliyor. Aganistan için kesin istatistikler mevcut olmamakla birlikte, sekiz doğumdan bir tanesi anne ölümü ile sonuçlanıyor.Dünya genelinde ise yaklaşık 50.000 kadın bu güvensiz ve sağlıksız kürtaja maruz kalıyor.Kliniklerde çalışan personel arasında bile, bu sağlıksız kürtaja karşı tepkiler yükseliyor. Yasadışı kürtaj yapan kliniklerin birinde Tajwar beş yıl boyunca temizlik görevlisi olarak çalıştı.Bu klinikte neler döndüğünü anlaması iki yılını aldı.Bir gün kürtaj sonrası, genç bir kızın hıçkırıklarına ve ağlamalarına tanık oldu. Temizlik yapmak için içeri girdiğinde odanın ortasında bir kan gölü oluştuğunu gördü. "Ben bu denetimsiz ve sağlıksız koşullarda yapılan kürtajı doğru bulmuyorum. Sanırım ebeler ve doktorlar büyük bir hata yapıyor. Tanrı onları asla affetmeyecek "diyor. "Polisi aramayı düşündüm, ama sonra küçük çocuklarımı hatırladım. İşimi kaybedersem kim onlara bakar? " dedim ve ihbar etmekten vazgeçtim diye de ekliyor.Ülkede kürtaj yasalara göre yasak olmasına karşın, yasadışı kürtaja dair yapılan kovuşturma nadirdir. Yargılama hukuksal değil öncelikle toplumsaldır. Sonuç olarak Maryam’ın hikayesine dönecek olursak. Şiddete maruz kalan, saçı tıraş edilen Maryam, yedi ay boyunca boş ve soğuk bir odada tutuldu.Yedi ay boyunca bu boş odada yaşan Maryam daha sonra anne ve babasına geri gönderildi.Ailesinin yanına döndükten sonra aylarca Maryam kocasına evine geri dönebilmek için yalvardı ama kocası kabul etmeyip başka bir evlilik yaptı. Dört yıl sonra 23 yaşında ki Maryam kürtaj sonrası oluşan komplikasyonlara bağlı olarak üreme organlarında oluşan hasarları onarabilmek için tedavi oluyor. Aynı kürtaj sonrası oluşan depresyonla mücadeleye devam ediyor. Hala bu yaşadıklarını anlamakta zorluk çekiyor.

   
   
   
   Görüşülen kişilerin kimliklerini korumak adına bu kişilerin isimleri değiştirilmiştir.